Mùa hè không chỉ là thời gian nghỉ ngơi mà còn là cơ hội “vàng” để học sinh củng cố và nâng cao năng lực học tập. Đặc biệt với môn Ngữ văn – môn thi bắt buộc trong các kỳ thi chuyển cấp và tốt nghiệp THPT. Việc lựa chọn phương pháp học hè môn Văn đúng đắn có thể giúp học sinh tăng 2–3 điểm, thậm chí đạt điểm giỏi chỉ sau 2 tháng. Trong bài viết này, Tuhoc123.vn chia sẻ chi tiết phương pháp học hè môn Văn hiệu quả, bao gồm cả kỹ năng đọc, viết, trình bày lẫn cách tự học khoa học, giúp học sinh tiến bộ rõ rệt trong thời gian ngắn.
Tại sao cần học Văn theo phương pháp riêng trong mùa hè?
Không giống như các môn học thiên về tính công thức, môn Văn đòi hỏi năng lực tư duy, diễn đạt và cảm thụ. Đây là những yếu tố không thể nhồi nhét trong thời gian ngắn. Học sinh yếu Văn thường gặp các khó khăn như:
- Không nhớ nội dung tác phẩm
- Lúng túng trong cách mở bài – kết bài
- Thiếu dẫn chứng, thiếu chiều sâu phân tích
- Viết lan man, không đúng trọng tâm
Việc học Văn trong hè với lộ trình cá nhân hóa và phương pháp phù hợp giúp học sinh có thời gian rèn luyện từ từ, sửa từng lỗi nhỏ, và từ đó chuyển biến lớn về điểm số khi vào năm học mới.
Nguyên tắc cốt lõi trong phương pháp học hè môn văn
1. Đọc sách và tài liệu liên quan đến văn học
Việc đọc sách không chỉ giúp làm giàu vốn từ mà còn mở rộng vốn sống, nâng cao tư duy cảm thụ và khả năng liên hệ xã hội. Đây là yếu tố then chốt trong nghị luận văn học và nghị luận xã hội. Mỗi ngày dành 30 phút đọc sách và ghi chú những đoạn văn đặc sắc, câu nói nổi bật để dùng làm dẫn chứng.
2. Luyện tập tính tự giác học tập
Học hè thành công phụ thuộc 80% vào tính tự giác. Học sinh cần xây dựng kỷ luật cá nhân: học đúng giờ, đúng mục tiêu.
Cách rèn luyện:
- Tạo bảng kế hoạch ôn tập mỗi ngày
- Ghi nhật ký học tập 3 dòng: Hôm nay học gì? Gặp khó gì? Đã vượt qua ra sao?
- Cài báo thức học theo khung giờ cố định, ví dụ 8h00 – 9h30 sáng
Sau 2–3 tuần, thói quen học tập tốt sẽ hình thành rõ rệt.
3. Học bằng sơ đồ tư duy
Đây là phương pháp giúp tổ chức lại kiến thức Văn học một cách hệ thống và dễ nhớ. Thay vì ghi chép dài dòng, học sinh chỉ cần dùng từ khóa và hình ảnh để mô tả nội dung.
Áp dụng:
- Vẽ sơ đồ cho từng tác phẩm: nhân vật chính – chi tiết nghệ thuật – nội dung tư tưởng – bài học rút ra
- Vẽ sơ đồ cho dạng bài: Nghị luận xã hội, Nghị luận văn học, Đọc hiểu…
Sử dụng sơ đồ tư duy thường xuyên sẽ giúp học sinh nhớ bài sâu hơn và dễ trình bày mạch lạc trong bài thi.
4. Luyện kỹ năng viết ngắn mỗi ngày
Viết là kỹ năng cần luyện đều đặn. Mỗi ngày, học sinh nên viết 1 đoạn văn nghị luận xã hội (200 chữ) hoặc 1 đoạn phân tích tác phẩm theo ý nhỏ (150 – 180 chữ).
Sau khi viết, học sinh nên đọc lại, tự sửa hoặc nhờ thầy cô góp ý.
5. Ôn tập theo các đơn vị kiến thức chính
Phần 1: Đọc – hiểu văn bản
Nhiệm vụ chính: Đọc kỹ tác phẩm, hiểu sâu nội dung, ghi nhớ thông tin cơ bản như:
- Tên tác giả, tác phẩm
- Thời gian sáng tác, hoàn cảnh ra đời
- Cảm xúc, nội dung tư tưởng chính
- Nhân vật, chi tiết tiêu biểu
Mẹo học hiệu quả:
- Dùng sổ tay nhỏ ghi lại những phần chưa hiểu, sau đó tìm tài liệu bổ sung hoặc hỏi giáo viên.
- Tạo sơ đồ tư duy để hệ thống hóa từng tác phẩm.
Phần 2: Tiếng Việt
- Tập trung ôn lại và nắm chắc các đơn vị kiến thức ngữ pháp đã học.
- Lập bảng thống kê kiến thức mới, dễ nhầm lẫn để học sâu phần còn yếu.
Trọng tâm nên chú ý:
- Biện pháp tu từ: ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ, so sánh, điệp từ, từ tượng hình, từ tượng thanh…
- Tác dụng của các biện pháp tu từ trong hành văn và cách nhận biết chúng trong đề đọc hiểu.
Phần 3: Tập làm văn
Đây là phần chiếm trọng số điểm cao nhất trong bài thi và cũng là nơi học sinh dễ mất điểm do thiếu kỹ năng trình bày, phân tích.
Học sinh nên:
- Đào sâu từng dạng văn theo khối lớp
- Viết đều đặn mỗi ngày, sửa bài và phản hồi vòng lặp
- Lập dàn ý trước khi viết để tránh lan man
Việc lựa chọn phương pháp học hè môn Văn đúng đắn là bước đầu tiên giúp học sinh từ “sợ Văn” đến “giỏi Văn”. Thay vì học lan man, không định hướng, hãy xây dựng lộ trình bài bản, luyện viết hàng ngày, và ứng dụng các phương pháp như đọc sách, sơ đồ tư duy, học nhóm và tự học chủ động. Hè này, đừng bỏ lỡ cơ hội “vàng” để bứt phá điểm số cùng khóa học Văn tại Tuhoc123.vn – nơi đã giúp hàng nghìn học sinh cải thiện rõ rệt kết quả thi cử.
